SYSTEM EDUKACJI W POLSCE

System oświaty w Polsce – ustanowiona przez państwo polskie struktura organizacyjna oświaty, zapewniająca w szczególności realizację prawa do nauki poprzez kształcenie, wychowanie i opiekę. Obejmuje on publiczne i niepubliczne żłobki, przedszkola, szkoły podstawowe, szkoły ponadpodstawowe, policealne, artystyczne oraz szkoły specjalne i placówki oświatowo-wychowawcze oraz opiekuńcze.

 

Struktura szkolnictwa w Polsce – schemat organizacyjny umożliwiający realizację powszechnego prawa i obowiązku nauki poprzez kształcenie, wychowanie i opiekę w odpowiednich typach szkół funkcjonujących w polskim systemie oświaty.

 

 

Struktura systemu szkolnego od 2017 roku obejmuje:

• 8-letnią szkołę podstawową;
• 4-letnie liceum ogólnokształcące;
• 5-letnie technikum;
• 3-letnią branżową szkołę pierwszego stopnia;
• 2-letnią branżową szkołę drugiego stopnia;
• 3-letnią szkołę specjalną przysposabiającą do pracy;
• szkołę policealną.

 

 

 

Grafikę pobrano ze strony: https://doradztwo.ore.edu.pl/sciezka-ksztalcenia/

 

Obecny cykl kształcenia obowiązkowego (od 2017 roku) trwa już tylko 9 lat (obowiązkowy rok edukacji przedszkolnej sześciolatków i ośmioletnia szkoła podstawowa). Tak więc skrócił się on o jeden rok w stosunku do poprzedniego systemu szkolnego, który wynosił 10 lat (rok obowiązkowej edukacji przedszkolnej, 6 lat szkoły podstawowej i 3 lata gimnazjum). W związku z tym, że obowiązek szkolny jest w Polsce do 18. roku życia absolwenci szkół podstawowych muszą kontynuować swoją edukację jeszcze przez trzy lata w formie szkolnej lub pozaszkolnej (w ramach przygotowania zawodowego u pracodawcy).

W polskim systemie edukacji oddzielono obowiązek szkolny i obowiązek nauki. Obowiązek szkolny – obowiązek uczęszczania do 8-letniej szkoły podstawowej dotyczy dzieci 7-15 lat, zaś obowiązek nauki może być realizowany w formie szkolnej lub pozaszkolnej 15-18 lat.

 

 

Etapy kształcenia:

• Dzieci w wieku 0-3 lat (nieobowiązkowa):

1. ożłobki;
2. okluby dziecięce;

• Dzieci w wieku 3-6 lat;

1. oprzedszkola;
2. ooddziały przedszkolne w szkołach podstawowych;
3. ozespoły wychowania przedszkolnego;
4. opunkty przedszkolne.

Edukacja przedszkola jest nieobowiązkowa dla dzieci w wieku 3-5 lat i obowiązkowa dla sześciolatków. Dziecko w wieku 6 lat jest obowiązane odbyć roczne przygotowanie przedszkolne w przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego. Każdy 3-, 4-, 5- latek ma prawo do miejsca w przedszkolu.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, gmina musi zapewnić (i pisemnie wskazać liczbę przedszkoli) miejsce w przedszkolu dla każdego 3-letniego (i starszego), jeśli rodzice wyrażą chęć zapisu dziecka.

Szkolnictwo podstawowe

Nauka w 8-letniej szkole podstawowej obejmuje dwa etapy:

• klasy I-III (edukacja wczesnoszkolna)
• klasy IV – VIII (nauczanie w podziale na przedmioty)

 

Szkolnictwo ponadpodstawowe (średnie)

Liceum, technikum czy szkoła branżowa?

Rodzaj, typ, model szkoły ponadpodstawowej wyróżniają cele kształcenia, głównie program i treści kształcenia.

Naukę w szkole średniej można odbyć w:

• 4-letnim liceum ogólnokształcącym kończącym się egzaminem maturalnym (egzaminem dojrzałości).

 

W liceum może uczyć się młodzież, która ukończyła szkołę podstawową i przystąpiła do egzaminu ósmoklasisty. Profile w liceach ogólnokształcących dają możliwość nauki przedmiotów na poziomie rozszerzonym (liczba może wynosić od 2 do 4 przedmiotów) – dzięki czemu uczniowie mogą rozwijać swoje zainteresowania.

Istnieją również klasy dwujęzyczne, w których niektóre przedmioty wykładane są w języku obcym. Uczniowie takich klas mają możliwość przystąpienia do matury dwujęzycznej.

Po ukończeniu szkoły, absolwent może podjąć naukę w szkole policealnej lub szkole wyższej (wymagane jest świadectwo dojrzałości – zdana matura).

W liceum uczniowie mogą sprawdzić swoją wiedzę i umiejętności oraz zastanowić się nad wyborem zawodu. Mogą pójść na studia lub wybrać jakiś kurs zawodowy czy szkołę policealną.

 

• 5-letnie technikum – ( zaczęło funkcjonować od 1 IX 2019 roku)

 

Technikum – szkoła szczebla średniego o profilu technicznym wprowadzona w 1948 roku jako alternatywna wobec liceum. Dostępna jest dla absolwentów, obecnie ośmioletnich szkół podstawowych. Przedmioty w technikum, jak i w liceum mogą być nauczane w zakresie podstawowym lub w zakresie rozszerzonym.

Technika to szkoły, które nie tylko kształcą z ogólnych przedmiotów, ale też specjalistycznych. Specjalistyczne kształcenie i możliwość natychmiastowego podjęcia pracy nie zamykają jednak drogi do dalszej edukacji. Dzięki temu młodzi ludzie mogą zdać maturę i kontynuować naukę na studiach.

Technikum to szkoła, dla młodych ludzi, którzy coraz częściej mają konkretne plany do tego, co chcą robić w przyszłości, to szkoła, która daje konkretne umiejętności zawodowe. Ukończenie jego wiąże się z uzyskaniem dyplomu, który potwierdzi kwalifikacje zawodowe, a także świadectwem maturalnym, jeśli uczeń przystąpi do egzaminu dojrzałości.

Technika mają znacznie szerszy wybór klas o ciekawych profilach niż licea.

Ponadto współpracują one z wieloma firmami – co daje możliwość odbycia w nich praktyk (w Polsce i za granicą). Tak więc uczniowie mogą chodzić na wartościowe praktyki, brać udział w programach stażowych, dofinansowaniach a także licznych konkursach. Ta praktyczność kształcenia jest więc kluczem do edukacji w technikach.

Techniczne i kreatywne zajęcia pozwalają więc na zdobycie wiedzy, ale również pewnego zawodu.

Liceum czy technikum? Żaden wybór nie jest lepszy ani gorszy – są różne.

 

 

• 3-letnia szkoła branżowa I stopnia, po której można kontynuować naukę w liceum czy technikum (dla dorosłych począwszy od klasy drugiej) lub

2-letniej szkole branżowej II stopnia (od 1 IX 2020r.) W szkołach branżowych wprowadzono kształcenie dualne (przemienne) we współpracy z przedsiębiorstwami oraz utworzono Fundusz Rozwoju Edukacji Zawodowej. Dualny system kształcenia opiera się więc na połączeniu kształcenia praktycznego w zakładzie pracy z ukierunkowanymi zawodowo zajęciami w szkole. Ze względu na ścisły związek teorii z praktyką system ten jest bardzo wysoko ceniony. Z punktu widzenia mikroekonomicznego, korzyści z wdrożenia dualnego systemu kształcenia są obopólne, zarówno dla Przedsiębiorców, jak i dla samych uczniów, a przede wszystkim jest on korzystny dla państwa, gdyż rozwiązuje bezrobocie wśród młodzieży.

W branżowej szkole I stopnia realizowane jest kształcenie w zakresie jednej kwalifikacji. Po zdaniu egzaminu z tej kwalifikacji absolwent uzyska dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe, a także otrzyma wykształcenie zasadnicze branżowe. Drugi stopień branżowej szkoły funkcjonuje w zawodach, które mają kontynuację na poziomie technika. Najważniejszym aspektem szkoły branżowej II stopnia jest możliwość zdawania egzaminu maturalnego, a to wiąże się z możliwością rozpoczęcia nauki na studiach wyższych. Warunkiem przystąpienia do tego egzaminu, jest nieprzerwanie nauki po szkole branżowej I stopnia. Po ukończeniu szkoły II stopnia i po zdaniu egzaminu z zakresu drugiej kwalifikacji, absolwent uzyska wykształcenie średnie branżowe oraz dyplom technika.

 

 

• 3-letnia szkoła specjalna przysposabiająca do pracy dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z więcej niż jedną niepełnosprawnością. Przeznaczona jest ona dla absolwentów szkół podstawowych.

 

Kształcenie tych uczniów jest dostosowane do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych i obejmuje:

1. 1)Kształcenie ogólne umożliwiające utrwalanie i poszerzanie zakresu posiadanej wiedzy i nabywania nowych umiejętności;
2. 2)Przysposobienia do pracy poprzez zdobywanie praktycznych umiejętności związanych z czynnościami zawodowymi, posługiwaniem się narzędziami potrzebnymi do wykonywania pracy w następujących dziedzinach:

• wytwarzanie przedmiotów dekoracyjnych i pamiątkarskich;
• czynności związane z gospodarstwem domowym;
• zajęcia komputerowe;
• prace ogrodnicze;
• elementy bukieciarstwa (florystyka);
• elementy stolarstwa;
• elementy szycia i tkactwa;
• prace biurowe i inne.

 

Szkolnictwo policealne

 

W polskim systemie edukacji szkolnictwo policealne zaliczane jest do szkolnictwa na poziomie średnim (studium policealne). Przeznaczone jest dla absolwentów szkół średnich, którzy chcą uzupełnić swoje wykształcenie i zdobyć nowy zawód. W szkole tej nie jest wymagana matura. Program jest realizowany w formie szkolnej (obejmującej zakres wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie) lub w formach kwalifikacyjnych kursów zawodowych dotyczących zakresu jednej wybranej kwalifikacji. Czas trwania nauki dla poszczególnych zawodów i kierunku kształcenia określa Ministerstwo Edukacji Narodowej: np. 5 semestrów (technik dentystyczny), 3 semestry (np. technik bezpieczeństwa i higieny pracy), dwa semestry (florysta).Tak, więc szkoła policealna daje możliwość zdobycia tytułu „Technika” oraz uczy umiejętności potrzebnych do wykonywania zawodu, dzięki czemu absolwenci mogą znaleźć bardzo dobrą pracę.

Szkoły policealne także współpracują często z potencjalnymi pracodawcami, podpisując z nimi kontrakty, co umożliwia słuchaczom podejmowanie praktyk w czasie nauki oraz pracę już po zakończeniu szkoły.

 

 

 

Liceum, technikum, branżowa czyli, którą szkołę wybrać po podstawówce https://www.youtube.com/watch?v=JBuYQVNDsh4

 

 

Grażyna Suchodolska