Przed REKRUTACJĄ 2022/2023 do szkoły ponadpodstawowej

computer-icon-2429310 1280W tegorocznej rekrutacji do szkół ponadpodstawowych będzie więcej uczniów. O miejsca w tych szkołach będzie ubiegać się 1,5 rocznika (cały rocznik 2007 i pół rocznika 2008). To efekt reformy edukacyjnej z 2014 r., zwanej obniżeniem wieku szkolnego. 

 

 

 

 

Zgodnie z klasyfikacją szkół publicznych i niepublicznych, ujętą w art. 18 prawa oświatowego, uczniowie, o których tu mowa, mają do wyboru:

  • czteroletnie liceum ogólnokształcące, które umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego; 
  • pięcioletnie technikum, umożliwiające uzyskanie dyplomu zawodowego po zdaniu egzaminów zawodowych w danym zawodzie oraz uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego;
  • trzyletnią branżową szkołę I stopnia, która umożliwia uzyskanie dyplomu zawodowego po zdaniu egzaminu zawodowego w danym zawodzie, a także dalsze kształcenie w branżowej szkole II stopnia kształcącej w zawodzie, w którym wyodrębniono kwalifikację wspólną dla zawodu nauczanego w branżowej szkole I i II stopnia (ukończenie branżowej szkoły II stopnia umożliwia z kolei uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie nauczanym na poziomie technika oraz świadectwa dojrzałości) lub w liceum ogólnokształcącym dla dorosłych począwszy od klasy II;
  • trzyletnią szkołę specjalną przysposabiającą do pracy - przeznaczoną wyłącznie dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi - umożliwiającą uzyskanie świadectwa potwierdzającego przysposobienie do pracy.

Poza tym, jak czytamy w art. 119 prawa oświatowego, zadania w zakresie kształcenia i wychowania młodzieży wykonują także Ochotnicze Hufce Pracy organizowane na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Większość obecnych ósmoklasistów w bieżącym roku kalendarzowym kończy 15 lat, ale jest też grupa o rok młodsza, co budzi pewien niepokój dotyczący szkolnictwa branżowego, w którym to prowadzona jest praktyczna nauka zawodu. Zgodnie z art. art. 120 ust. 1 prawa oświatowego praktyczna nauka zawodu może odbywać się u pracodawców lub w indywidualnych gospodarstwach rolnych, zapewniających rzeczywiste warunki pracy, a także w centrach kształcenia zawodowego, warsztatach szkolnych, pracowniach szkolnych i placówkach kształcenia ustawicznego.

Pierwsze nurtujące pytanie: Czy 14 latek nie jest zbyt młody, aby być pracownikiem młodocianym?  

Pytanie drugie: W momencie ukończenia branżowej szkoły I stopnia ten młody człowiek będzie miał dopiero 17 lat, czy musi obowiązkowo iść do kolejnej szkoły?

Sprawdzamy co w tej kwestii mówią obowiązujące przepisy prawa. 

Młodocianym w rozumieniu kodeksu pracy jest osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat (art. 190 §  1. K.p). Zatrudnianie pracownicze osoby, która nie ukończyła 15 lat jest zabronione (art. 190 § 2 K.p.). Jednak od tego zakazu są wyjątki, zapisane w art. 191 § 21, § 22, § 24,  które dotyczą omawianego problemu. Wynika z nich, że osoba, która ukończyła ośmioletnią szkołą podstawową, niemająca 15 lat, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w roku kalendarzowym, w którym kończy 15 lat. Natomiast osoba, która ukończyła ośmioletnią szkołę podstawową, niemająca 15 lat, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w celu przygotowania zawodowego w formie nauki zawodu pod warunkiem wyrażenia na to zgody przez przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego tej osoby oraz uzyskania pozytywnej opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej. 

Poza tym w celu ułatwienia uzyskiwania doświadczenia i nabywania umiejętności praktycznych niezbędnych do wykonywania pracy w zawodzie, w którym kształcą się, uczniowie technikum i uczniowie branżowej szkoły I stopnia niebędący młodocianymi pracownikami mogą w okresie nauki odbywać staż w rzeczywistych warunkach pracy, zwany dalej „stażem uczniowskim”. To zagadnienie dość szczegółowo opisuje art. 121a prawa oświatowego. W razie jakichkolwiek wątpliwości w tej sprawie zalecamy kontakt z konkretną szkołą/placówką.

Odpowiedź na pytanie drugie przynosi  prawo oświatowe, a w szczególności art. 36 ust. 9, w brzmieniu:

Po ukończeniu szkoły podstawowej obowiązek nauki spełnia się przez:

1) uczęszczanie do publicznej lub niepublicznej szkoły ponadpodstawowej; 

2) realizowanie, zgodnie z odrębnymi przepisami, przygotowania zawodowego u pracodawcy.

Szkoły ponadgimnazjalne aktualnie doprecyzowują swoje oferty, aby w ostatecznej wersji udostępnić je  przed rozpoczęciem procesu rekrutacji. Rekrutacja do szkół średnich odbywa się w kilku etapach, a jej zasady są częściowo wystandaryzowane. Warto wiedzieć, że nie istnieją w procesie rekrutacji progi punktowe, gwarantujące dostanie się do danej szkoły. O tym ile należy otrzymać punktów, by dostać się do wybranej przez siebie szkoły, uczniowie dowiedzą się dopiero po zakończeniu całego procesu rekrutacji. Zgodnie z przepisami Prawa oświatowego (art. 134) do klasy pierwszej publicznej szkoły przyjmuje się kandydatów, którzy posiadają: świadectwo ukończenia szkoły podstawowej; zaświadczenie lekarskie zawierające orzeczenie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia praktycznej nauki zawodu, wydane zgodnie z przepisami w sprawie badań lekarskich kandydatów do szkół ponadpodstawowych (w przypadku kandydatów do technikum i szkoły branżowej). Jeżeli kandydatów jest dokładnie tylu (lub mniej), ile planowanych miejsc w danym oddziale, rekrutacja kończy się na tym etapie.

W przypadku większej liczby kandydatów niż liczba wolnych miejsc w szkole, na pierwszym etapie postępowania rekrutacyjnego są brane pod uwagę łącznie następujące kryteria: wyniki egzaminu ósmoklasisty – max 100 punktów oraz oceny na świadectwie i inne osiągnięcia – max 100.  W wyjątkowych sytuacjach mogą być brane pod uwagę także wyniki sprawdzianu uzdolnień kierunkowych.

Nie analizujemy tu szczegółowych kryteriów, są one ogólnie dostępne, opisane w Rozporządzeniu MEN z dnia 21 sierpnia 2019 r. w sprawie przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego oraz postępowania uzupełniającego do publicznych przedszkoli, szkół, placówek i centrów. Dodatkowo warto je sprawdzić w konkretnej szkole/placówce. 

Harmonogram postępowania rekrutacyjnego do szkół dla młodzieży dostosowany jest do harmonogramu przeprowadzanych egzaminów ósmoklasisty, w tym terminu wydania zaświadczenia o wyniku tego egzaminu przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne. Obowiązujące terminy postępowania rekrutacyjnego i postępowania uzupełniającego na rok szkolny 2022/2023, a także zaplanowane działania wspierające rekrutację, podają już na swoich stronach kuratoria oświaty. Wkrótce pojawią się tam też: informatory o szkołach ponadpodstawowych danego województwa na nadchodzący rok szkolny; informacje  dotyczące organizacji badań lekarskich kandydatów do szkół ponadpodstawowych, którzy w trakcie praktycznej nauki zawodu będą narażeni na działanie czynników szkodliwych, uciążliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia; wykazy zawodów wiedzy, artystycznych i sportowych organizowanych przez kuratora oświaty lub inne podmioty działające na terenie szkoły, które mogą być wymienione na świadectwie ukończenia szkoły podstawowej oraz ustalenie miejsc uznanych za wysokie w tych zawodach, uwzględnianych w postępowaniu rekrutacyjnym w danym województwie.

Dobrze byłoby, aby wybór szkoły przez ucznia był w pełni świadomy i poprzedzony wieloma działaniami poznawczymi, w tym między innymi poznaniem prognozy zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy oraz poznaniem nowych zawodów wprowadzanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego - Zawody potrzebne na rynku pracy - prognoza 2022 i nowe zawody.  

 

Podstawa prawna:

 

Źródło: Europejskie Centrum Rozwoju Kadr